Yaylı çalgılar, yay adı verilen ince bir çubuk veya telin kullanılmasıyla çalınan çalgılardır. En bilinen yaylı çalgılar arasında keman, viyola, çello ve kontrbas yer alır. Bu çalgılar, telleri çekiştirerek seslerini çıkarırlar ve genellikle klasik müzikte sıkça kullanılırlar. Ancak günümüzde pop, rock, caz ve diğer müzik türlerinde de sıklıkla kullanılmaktadırlar. Ayrıca, bazı ülkelerin geleneksel müziklerinde de yaylı çalgılar kullanılmaktadır.
Keman, yaylı çalgılar ailesinde yer alan bir müzik aletidir. Yayı ve telleri kullanarak seslerini çıkaran bir çalgıdır. Kemanın genellikle 4 teli vardır ve en yüksek telden başlayarak, sol anahtarı kullanılarak çalınır. Keman, orkestralarda ve kameral müzik eserlerinde sıkça kullanılan bir çalgıdır. Ayrıca, sololar, konçertolar, sonatalar ve diğer müzikal eserlerde de sıklıkla kullanılır. Keman, dünyanın en popüler müzik aletleri arasında yer alır ve klasik müzik, caz, pop, rock gibi birçok müzik türünde kullanılmaktadır.
Çello da bir yaylı çalgıdır ve keman ile aynı ailede yer alır. Ancak, kemanın aksine daha büyük bir boyutu vardır ve daha düşük notaları çalabilir. Çellonun telleri de keman tellerine göre daha kalın ve daha uzundur. Çello, orkestraların vazgeçilmez bir parçasıdır ve sololar, konçertolar, senfonik eserler ve kameral müzik eserlerinde sıkça kullanılır. Ayrıca, caz, pop, rock ve diğer müzik türlerinde de çello sıklıkla kullanılmaktadır. Çellonun özellikle duygusal ve melankolik bir sesi vardır ve bu nedenle film müziklerinde de sıkça kullanılır.
Kontrabas da bir yaylı çalgıdır ve keman ile çello ile aynı ailede yer alır. Ancak, kontrabas hem boyutu hem de telleri açısından daha büyüktür. Kontrabasın telleri, keman ve çellodan daha kalın ve daha uzundur. Kontrabasın en düşük telinin nota aralığı kemanın en düşük telinin notasından bile daha düşüktür. Kontrabasın telleri, çekiştirilerek çalınır ve bazen parmaklarla bazen de yayla çalınır.
Kontrabas, özellikle caz müziğinde önemli bir yere sahiptir, ancak aynı zamanda orkestralarda, kameral müzik eserlerinde, halk müziği ve diğer müzik türlerinde de kullanılır. Kontrabas, bir orkestranın ritmik yapısına önemli bir katkıda bulunur ve diğer enstrümanlarla birlikte uyumlu bir şekilde çalışarak müzikal eserin tamamının daha dolgun ve zengin bir ses kalitesi elde etmesini sağlar.
Viyola, şekli ve görünümü kemana benzeyen, ancak biraz daha büyük ve daha derin, daha zengin bir sese sahip telli bir çalgıdır. Yay ile çalınır ve orkestra, oda müziği grupları, yaylı dörtlüsü gibi klasik müzik topluluklarında yaygın olarak kullanılır. Viyola bazen halk müziği ve popüler müzik türlerinde de kullanılmaktadır.
Kemençe, bir çeşit geleneksel yaylı müzik aletidir ve Türkiye’nin Karadeniz bölgesinde, özellikle de Rize ve Artvin gibi illerde yaygın olarak kullanılır. Kemençe, yuvarlak bir gövdesi, genellikle üç telli bir yapısı ve geleneksel olarak at kılından yapılmış bir yayı vardır. Çalınış tekniği ve repertuvarı, diğer yaylı çalgılar gibi, yayın tellere sürtülmesi ile elde edilen seslerden oluşur. Kemençe, özellikle Karadeniz müziğinde yaygın olarak kullanılmaktadır ve genellikle yerel düğünlerde, festivallerde ve diğer etkinliklerde çalınmaktadır.
